Bir anda 70 binden kisinin bir anda buharlastigi gun. Nagasaki'nin o gunku nufusunun 240 bin oldugunu dusunursek.
Ben 1998'de Nagasaki'ye gittim. Okinawa'da da benzer bir duygu yasamamistim: 60 yil onceki savasi dusunmezsek hersey o kadar dogal ve guzel ki!
Nagasaki'de gunumuzde sehir merkezinde tramvaylar gider gelir. Insanlar Nagasaki sivesiyle konusur. Sehre tepeden bakmak harikadir. Japonya'nin ilk Avrupa ile temasi da 16. yy'da burda olmustur. Ilk Japon Hristiyanlar da burada ortaya cikmis, yine Hideyoshi tarafindan burada idam ettirilmistir. Japonya'nin disariya kapali kaldigi ve Tokugawa shogunlari tarafindan yonetildigi "sakoku" doneminde de Hollanda'yla ticaret Nagasaki limanindaki Dejima adasindan devam etmistir. Meiji restorasyonuyla beraber 1859'da Nagasaki acik liman olmustur. Puccini'nin Madam Butterfly operasi Nagasaki'de gecer. O devirde yabancilarin agirlikla yasadagi bolgede Glover'in bahcesi vardir, ve is adami Thomas Blake Glover'in esi ve metresiyle olan yasaminin operanin konusuna ilham kaynagi oldugu rivayet edilir.
Ama iste atom bombasini ve savasi tum bunlardan ayri tutamiyorsunuz. Barış Parkı'na gidince bu parkin o zamanki seviyesine gore 40. asagida oldugu yazar. Toprak 40cm kazinmisir.
Atom Bombasıyla ilgili Wikipedia'nin ayrintilarinin dogrulugu biraz tartisilir. Ama kaba hatlariyla tarihi yansittigini soyleyebiliriz. Ustelik Nagasaki oncelikli hedeb bile degilmis, asil hedef Kokura denen bir yermis, hava kapali oldugu icin ikincil hedef vurulmus.
Ben cesaret edip de Atom Bombası Muzesine gidemedim. Cunku baska sergilerde gordugum siyah beyaz yanmis, yaralarla dolu insan bedeni resimleri, sok icindeki cocuk yuzlerini gormek istemedim.
Bugun bile Amerikalilar genelde Atom Bombası'nin savasin bitiminde cok onemli bir rol oynadigini ve bomba olmadan savasin daha cok insanin hayatina mal olabilecegini soylerler, bir agizdan. Belki. Japonlarin oldurdukleri milyonlarca Asyali icin ve savastaki barbarca rolleri yuzunden iyi bir cezayi hakketmis oldugunu dusunenler de var.
Her yaşamın degerli oldugunu unutmamamiz gerekir. Gerekcesi ne olursa olsun.
Bugun 70 bin Nagasakiliyi unutmayalim.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder