Japon maymunları

Dağlık bölgelerde Japon maymunları insanlara yakın yerlerde kolayca görülür. Kışın kar yağdıktan sonra yiyecek bulmakta zorlanan maymunlar dağlardan kasabalara köylere inmeye başlar.

Üstteki 4 fotoğrafta Nikko Kegon şelalesine inen yoldakiler. Turistlerden yiyecek almak, ya da yakındaki hediyelik eşya dükkanlarından birşeyler "çalmak" amacıyla dolaşıyorlar. Cebinde şişkinlik olan insanlara birden saldırıya geçebilirler, ya da evlerin pencere mandallarını açıp içeri süzülebilirler.

Diğer 4 fotoğraf Nagano Shirahone kaplıcalarında. Tepe yamacını ustalıkla geçmeye çalışan bir sürü. Sağdan alttan ikincisi, sırtında yavrusunu taşıyan annenin ayağının kaydığı ve geri tırmanmaya çalıştığı an. Sol en altta annelerinin sırtındaki yavrular harika.

Kurosawa, Düşler

90'lı yılların başıydı. Osmanbey'deki sinemelardan birinde (hala var mı bilmem), Kurosawa'nın Dreams, Düşler filmini seyretmiştim. Japon kültürünü hemen hemen hiç tanımadığım zamanlardı. Yalnızca bir iki kitap, bir iki film. Ünlü yönetmen yaşamının sonlarına geldiğini hissetmiş olmalı ki, yaşamı boyunca gördüğü düşleri, ya da düşleyebildiği fantazilerini, insan, çevre, savaşlar ve ölüm temalarını 8 kısa filmde toplamış. Son film, "Su Değirmenleri Köyü" başlıklı filmindeki barış içindeki hava ve köylülerin ölümü bayram yaparak "kutlaması" beni çok etkilemişti.

Uzun zaman filmin çekildiği yeri stüdyo zannetmiştim. Sonradan aslında varolan bir yer olduğunu söyledi bir arkadaş. Oraya gitmek geçen Kasım'da nasip oldu. Nagano tarafındaki Daio Wasabi Farm'da nehir kenarında bir yermiş. Çiftliğin her tarafından, wasabi yetiştirmek için şart olan tertemiz sular akıyor. Filmdeki sahne başka yerlerde de çekilen bölümlerin birleşmesinden oluştuğu için beklediğimden farklı olsa da su değirmeninin önünden akan suyun rengi aynıydı.

Gerçekten garip bir duyguydu yaşadığım, 90'lı yıllara, filmi seyrettiğim zamana geri dönündüm bazı anlarda. Sanki filmin o sahnelerine kendim girmişim gibi. O zamandan bu buluşma anıyla sözleşmişim, ve şimdi bu sözü gerçekleştirmişim gibi. Zaman akmamış, o geçmişteki gün ve bugün aslında aynı gün de olabilirmiş gibi.

İnago

Eskiden Japonya'da hayvancılık pek yoktu. Süt falan da. Kıyılarda, nehirlerde balık avlanır, avlanan balıklar ya hemen tüketilir, ya da kurutulurdu. Protein kaynağı fazla yoktu yani. Dağlık bölgelerde arı ve çekirge bu nedenle yenir hala. Fotoğraftaki "İnago", çekirge. Soya sosu ve şekerle tatlandırılarak "yenebilir" hale getiriliyor. Hala Niigata, Nagano, Gunma gibi yerlerde hediyelik satan yerlerde bol rastlanır. Büyük şehirlerde pek görmedim, yemek bolluğu içinde yüzen ülkede eskiye ait egzotik bir çerez.

Sokakta çöp şiş

Geçen Cumartesi Tokyo Hamamtsucho yakınları. Japonya'da da Asya'nın diğer yerlerindeki gibi, biraz eğreti, biraz derme çatma yerlerde bira içme ve bir şeyler atıştırma adeti çok yaygın. Kömür ateşinde pişen tavuk çöp şişin kokusu etrafa yayılırken, çoğunluğu erkek olan müşteriler hem laflar, hem biralarının tadını çıkarır.

Bunlar bizim sokaklarda olsa kalır mıydı?

Tokyo'da Azabu taraflarında bir sokak. Japonya'da bahçelerde bol yetişen yenidünyalar dallarda. Uzansan toplayabileceğin mesafede.